ပေမဲ့ vape ဆယ်ကျော်သက် မကြာသေးမီက လေ့လာမှုအသစ်တစ်ခုအရ vape လုပ်သူများသည် စောစောကစတင်ပြီး ၎င်းတို့ကို မကြာခဏအသုံးပြုကြသည်ကို တွေ့ရသည်။
ဆေးပညာဂျာနယ် JAMA Network Open တွင် တနင်္လာနေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ဆယ်ကျော်သက်များ၏ ၁ ရာခိုင်နှုန်းအောက်သာ စားသုံးမှု အီလက်ထရွန်းနစ်စီးကရက် 2014 နှင့် 2017 ခုနှစ်အတွင်း နေ့စဥ်အိပ်ယာထပြီးနောက် ပထမငါးမိနစ်အတွင်း စက်ပစ္စည်းများကို အသုံးပြုခဲ့သော်လည်း ထိုကိန်းဂဏန်းသည် 10.3 မှ 2017 ခုနှစ်အတွင်း 2021% အထိ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။
COVID-19 ကပ်ရောဂါသည် ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်တွင် စိတ်ကျရောဂါ၊ စိတ်ပူပန်မှု၊ အာရုံကြောရောဂါလက္ခဏာများနှင့် သတ်သေသည့်အပြုအမူများ တိုးလာကြောင်း မက်ဆာချူးဆက်အထွေထွေဆေးရုံနှင့် ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမှ သုတေသီများက ၎င်းတို့၏လေ့လာမှုတွင် ဖော်ပြထားသည်။ “ဒီတိုးလာမှုဟာ ပြင်းထန်မှုကို တုံ့ပြန်ရာမှာ ကိုယ်တိုင်ဆေးအတွက် နီကိုတင်းအသုံးပြုမှု တိုးလာတာကို ထင်ဟပ်စေပါတယ်” ဟု ၎င်းတို့က ဆိုသည်။
ကပ်ရောဂါသည် ကျောင်းအခြေပြုကုသရေးနှင့် တားဆီးရေးလုပ်ဆောင်မှုများအတွက် နှစ်တစ်နှစ် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသောကြောင့် ကုသမှုခံယူရာတွင် ကူညီပေးနိုင်သည့် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များနှင့် ဆက်ဆံမှုတစ်နှစ်ဆုံးရှုံးခဲ့သည့် ဆယ်ကျော်သက်များတွင် နီကိုတင်းစွဲလမ်းမှုကို တိုက်ဖျက်ရန် ပပျောက်ရေးစီမံချက်များ အားကောင်းလာရန် လိုအပ်ပါသည်။
အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးစင်တာများ၏ လူငယ်အန္တရာယ် အမူအကျင့် စောင့်ကြည့်ရေးစနစ်နှင့် အမျိုးသားလူငယ် ဆေးရွက်ကြီး စစ်တမ်းများမှ ကိုယ်တိုင်အစီရင်ခံသည့် အချက်အလက်များကို သုတေသီများက ဆန်းစစ်ခဲ့သည်။ စစ်တမ်းတွင် ပါဝင်သူ 151,573 ဦး ပါ၀င်ပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် အလယ်တန်း သို့မဟုတ် အထက်တန်းကျောင်းတွင် စာရင်းသွင်းထားသည်။
ဒေတာများအရ လူငယ်များတွင် အီလက်ထရွန်နစ်စီးကရက်သုံးစွဲမှုသည် ၂၀၁၄ မှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း တစ်လလျှင် အနည်းဆုံး ကိုးရက် သို့မဟုတ် တစ်လလျှင် အနည်းဆုံး ဆယ်ရက်အထိ တိုးလာသော်လည်း ၎င်းတို့ကို စတင်အသုံးပြုသည့် အသက်အရွယ်မှာ ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။
အီလက်ထရွန်းနစ်စီးကရက်အတွက် ပထမအကြိမ်အသုံးပြုသည့် ပျမ်းမျှအသက်အရွယ်သည် တစ်နှစ်လျှင် အကြမ်းအားဖြင့် ၁.၉ လခန့် လျော့နည်းသွားသော်လည်း အခြားဆေးရွက်ကြီးထွက်ပစ္စည်းများအတွက် တသမတ်တည်းရှိနေခဲ့ကြောင်း လေ့လာမှုအရ သိရသည်။ စစ်တမ်းတွင် ပါဝင်သူများ၏ ပျမ်းမျှအသက်မှာ ၁၄.၅ နှစ်ဖြစ်သည်။
အီး-စီးကရက်ကို ပထမအကြိမ်သုံးတဲ့ ဆယ်ကျော်သက်တွေရဲ့ ရာခိုင်နှုန်း ငယ်ရွယ်စဉ် လက်ရှိ ဆေးရွက်ကြီးထွက်ပစ္စည်း သုံးစွဲသူများတွင် ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ၂၇.၂% မှ ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ၇၈.၃% အထိ တိုးလာပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ၇၇% သာရှိခဲ့သည်။
အသုံးပြုမှုပမာဏအတွက် 'ပတ်သက်မှု' ပုံစံများ
အီး-စီးကရက်သုံးစွဲမှု တစ်ခုလုံး ကျဆင်းမသွားမီ 2019 ခုနှစ်တွင် အမြင့်ဆုံးအဆင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ သို့သော် သမားရိုးကျ စီးကရက်သောက်သူများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက 2019 ခုနှစ်တွင် တစ်နေ့လျှင် နိုးထပြီး ပထမငါးမိနစ်အတွင်း အီး-စီးကရက်ကို စတင်သောက်သုံးသူ ပိုများလာသည်။
သုတေသီများက "ဤစစ်တမ်းလေ့လာမှုတွင် တွေ့ရှိရသည့် ပြောင်းလဲမှုများသည် နီကိုတင်းကို ရှူရှိုက်ရလွယ်ကူစေရန် ပရိုတိုနိတ်နီကိုတင်းကို အသုံးပြုသည့် ခေတ်ပြိုင်အီလက်ထရွန်နစ်စီးကရက်များ၏ နီကိုတင်းသုံးစွဲမှုနှင့် စွဲလမ်းမှုအလားအလာများကို ထင်ဟပ်စေနိုင်သည်။"
“ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်များစွာကို ကုထုံးဆိုင်ရာ ထိတွေ့မှုကြာချိန်တစ်လျှောက် ကလေးစွဲလမ်းမှုကို စီမံခန့်ခွဲရန် ဆေးခန်းဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်ကို ခေတ်မီ အီး-စီးကရက်သုံးစွဲမှု ပြင်းထန်လာခြင်းကြောင့် မီးမောင်းထိုးပြပါသည်။ ထို့အပြင် အနံ့အရသာရှိသော ဆေးရွက်ကြီးထွက်ကုန်များ ရောင်းချခြင်းအား လုံးဝတားမြစ်ခြင်းကဲ့သို့သော တင်းကျပ်သော ဥပဒေများကို ပြဌာန်းသင့်သည်။
အီလက်ထရွန်းနစ်စီးကရက်များသည် ဆယ်ကျော်သက်လူငယ်မျိုးဆက်သစ်များအား နီကိုတင်းစွဲလမ်းမှုအန္တရာယ်ကို တိုးမြင့်လာစေကြောင်း လေ့လာမှုများက သက်သေပြခဲ့ပြီး အီလက်ထရွန်နစ်စီးကရက်အများစုတွင် နီကိုတင်းပါဝင်ကြောင်း ဆယ်ကျော်သက်များစွာတို့ မသိရှိကြောင်း သုတေသနအဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သည့် Ashley Merianos မှ ပြောကြားခဲ့သည်။ Cincinnati Children's Hospital Medical Center နှင့် Thirdhand Smoke Research Consortium တို့မှ သုတေသနအသစ်တွင် ပါဝင်ခြင်းမရှိသော အဖွဲ့ဝင်။
“2019 နဲ့ 2021 ခုနှစ်ကြား အမေရိကန်ဆယ်ကျော်သက်တွေကြား အီး-စီးကရက်သောက်သုံးမှု လျော့ကျသွားတာက ကောင်းပါတယ်။ ငယ်ရွယ်စဉ်တွင် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကို မကြာခဏ အစပြုခဲ့သော်လည်း၊ ဤသုတေသနတွင် တွေ့ရှိရသည့် စွဲလမ်းမှုနှင့် အသုံးပြုမှု အကြိမ်ရေများသည် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာဖြစ်ကြောင်း Cincinnati တက္ကသိုလ်မှ သုတေသီ ပါမောက္ခ Merianos ၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။
ဆယ်စုနှစ်များစွာအတွင်း ကြီးမားသော ဆေးလိပ်ထိန်းချုပ်ရေး အမြတ်အစွန်းကို အစောပိုင်း နီကိုတင်းစွဲလမ်းမှုမှ အပြီးမသတ်နိုင်ဟု မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။ “အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ဆယ်ကျော်သက်အရွယ် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် လက်ရှိတွင် သမိုင်းဝင် နိမ့်ပါးနေသော်လည်း ဆယ်ကျော်သက်များကြားတွင် အီလက်ထရွန်နစ်စီးကရက်များကို စဉ်ဆက်မပြတ် မိတ်ဆက်ခြင်းနှင့် အသုံးပြုခြင်းသည် ဤတိုးတက်မှုကို ပြောင်းပြန်လှန်ပစ်နိုင်သည်။”
ဆေးလိပ် သို့မဟုတ် menthol အပြင်၊ US Food and Drug Administration သည် 2020 ခုနှစ်တွင် အနံ့အရသာရှိသော ကျည်တောင့်အခြေခံ e-cigarettes ရောင်းချခြင်းကို တားမြစ်ထားသည်။ သို့သော် သုတေသီများက ၎င်းတို့၏ လေ့လာမှုတွင် အနံ့အရသာမရှိသော၊ တစ်ခါသုံး တားမြစ်ပိတ်ပင်ပြီးနောက် ဆယ်ကျော်သက်များကြားတွင် အီး-စီးကရက်များ လျင်မြန်စွာ ရေပန်းစားလာကာ လူငယ်များ မျိုးဆက်သစ်များတွင် နီကိုတင်းစွဲလမ်းမှု ဖြစ်နိုင်ခြေကို စောင့်ကြည့်ကြရန် လေ့ကျင့်သူများကို တိုက်တွန်းထားသည်။
ဆေးရွက်ကြီးစွဲခြင်းသည် တစ်သက်တာဖျားနာခြင်းဖြစ်သောကြောင့် သမားတော်များသည် ကုထုံးပေါင်းမြောက်မြားစွာကို ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုအတွင်း နီကိုတင်းဓာတ်မြင့်မားသော ထုတ်ကုန်အသစ်များနှင့် ကလေးစွဲလမ်းမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ပြင်ဆင်သင့်သည်ဟု သုတေသီများက ၎င်းတို့၏လေ့လာမှုတွင် ကောက်ချက်ချခဲ့သည်။ အနံ့အရသာရှိသော ဆေးရွက်ကြီး အထောက်အပံ့များ ရောင်းချခြင်းအပေါ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဒေသန္တရ၊ ပြည်နယ်နှင့် ဗဟိုအစိုးရမှ တားမြစ်ပိတ်ပင်မှုများအပြင် ပွင့်လင်းလက်လီရောင်းချခြင်းလုပ်ငန်းတွင် အဆိုပါထုတ်ကုန်များကို ရောင်းချခြင်းမပြုရန် ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ 47 ခုနှစ်အထိ နိုင်ငံပေါင်း 2021 နိုင်ငံတွင် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်ကို မီးမောင်းထိုးပြထားသည်။ ခေတ်ပြိုင် e-cigarette သုံးစွဲမှု ပြင်းထန်မှု မြင့်တက်လာခြင်း။
“ပိုပြင်းထန်သော နီကိုတင်းစွဲလမ်းခြင်း” နှင့် ပတ်သက်သော စိုးရိမ်ပူပန်မှု
ဒေါက်တာ Scott Hadland ၏ အဆိုအရ မြီးကောင်ပေါက်အရွယ်နှင့် အကြီးအကဲ၊ လူငယ် Mass General for Children နှင့် Harvard Medical School မှ အရွယ်ရောက်ပြီးသူတိုင်းသည် လက်ရှိလေ့လာမှုတွင်ပါဝင်ခြင်းမရှိသော်လည်း Covid-19 ဖြစ်ပွားမှုအတွင်း ဆယ်ကျော်သက်များကြားတွင် နီကိုတင်းအသုံးပြုမှုကို လေ့လာခဲ့ပြီး ၎င်းသည် ပထမဆုံးလေ့လာမှုများထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်။
ကျွန်ုပ်တို့၏ကလေးအထူးကုဆရာဝန်အများစုသည် စိုးရိမ်ပူပန်ခဲ့ကြသော်လည်း ဤအနှောင့်အယှက်များအတွင်း ဆယ်ကျော်သက်များ၏ နီကိုတင်းအသုံးပြုမှုနှင့်ပတ်သက်၍ မည်သို့မျှော်လင့်ရမည်ကို မသေချာပါ။ Hadland ၏အီးမေးလ်အရ ဤအလုပ်သည် သိသာထင်ရှားသော အချက်အလက်ကွာဟချက်ကို ပိတ်စေသည်။
"နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာအချက်အလက်များအရ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ် vaping vaping လျော့နည်းသွားနိုင်သည်ဟုကျွန်ုပ်တို့ယူဆသည်၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် Covid သည်လူမှုရေးအရအထီးကျန်ကလေးများစွာနှင့်ဆယ်ကျော်သက်ရွယ်တူများကြားတွင်မူးယစ်ဆေးသုံးစွဲမှုမကြာခဏဖြစ်ပေါ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်" ဟုသူကပြောသည်။ သို့သော်၊ vape "လုပ်" သောကလေးများသည် အနှစ် 30 အတွင်း အခြားအချိန်များထက် နီကိုတင်းစွဲလမ်းမှု ပိုမိုပြင်းထန်ကြောင်း ကျွန်ုပ်၏ဆေးခန်းတွင် သတိပြုမိပါသည်။
Hadland က လက်ရှိ လေ့လာမှု၏ ရလဒ်များသည် ကလေးများ အီး-စီးကရက်ကို စတင်အသုံးပြုသည့် ငယ်ရွယ်စဉ်၊ အသုံးပြုမှု ပြင်းထန်မှုနှင့် မှီခိုမှု တိုးလာမှု စသည့် လက္ခဏာရပ်များ အပါအဝင် ၎င်း၏ ကိုယ်တွေ့ လေ့ကျင့်မှုတွင် သူကိုယ်တိုင် လေ့လာတွေ့ရှိထားသည်ကို သက်သေပြခဲ့ကြောင်း Hadland က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ မနက်မိုးလင်းရင် အရင်ဆုံး vaping လုပ်ပါ။
ဆယ်ကျော်သက်များသည် နီကိုတင်းကို တစ်နေ့တာလုံး အဆက်မပြတ် ဆက်တိုက်သောက်လေ့ရှိပြီး vape သည် နီကိုတင်းစွဲလမ်းမှုနှင့် မှီခိုမှုကို ခံနိုင်ရည် တိုးလာစေသည်။ vaping ဖြတ်ဖို့ ကြိုးစားရင် နာကျင်တဲ့ နီကိုတင်း နုတ်ထွက်တဲ့ လက္ခဏာတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် သုံးဖို့ တိုက်တွန်းမှုတွေနဲ့အတူ ကလေးတွေကို မကြာခဏ တွေ့နေရပါတယ်” ဟု Hadland က အီးမေးလ်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။
“ကလေးတွေမှာ တပ်မက်မှု နဲ့ ဆုတ်ခွာတဲ့ လက္ခဏာတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ မူးယစ်ဆေးဝါးကို ပိုသုံးဖို့ လိုအပ်လာတယ်” ဟု ၎င်းက ထပ်လောင်းပြောသည်။ “ဥပမာ၊ နီကိုတင်းသွားဖုံး သို့မဟုတ် ဆေးရည်များ၊ နီကိုတင်းအကွက်များ၊ နှင့် varenicline ဆေးများ—နှင့် တစ်ခါတစ်ရံ ရောနှောထားသည်။” "ဒါတွေအားလုံးက မကြာသေးမီက ဖြစ်စဉ်တစ်ခုပါ။"
